نکته نگار

حد و مرز غرور

یکی از چالش های پیش روی آدمی، تشخیص رفتار درست از نادرست در سایه ابهامی است که در اثر مشابهت دو رفتار با هم پیش می آید مثلا دیدن موفقیت دیگران و آرزوی اینکه ما هم مثل آنان به موفقیت دست بیابیم رفتار درست است اما اگر کسی از دیدن موفقیت کسی ناراحت شود و تلاش کند مانع موفقیت او شود یا به او صدمه ای بزند رفتار نادرست است. نام اولی، غبطه و نام دومی حسادت است که به خاطر شیاهت به هم، گاه از اصطلاح حسادت در مورد غبطه نیز استفاده می شود و گمان می رود غبطه نیز مانند حسادت رفتاری نادرست است در حالی که چنین نیست.

نمونه خطای دیگر در تشخیص رفتار درست از نادرست، در مورد «عزت طلبی» اتفاق می افتد. خداوند، روحیه «عزت طلبی» یا همان «غرور» در اصطلاح عامیانه را به هر انسانی، داده تا بتواند در جامعه هویت مستقلی داشته و به عنوان فردی از جامعه، تصور مستقلی از خودش،  داشته باشد و در برابر زیاده خواهی های دیگران از خودش و جایگاهش دفاع و حراست کند.

 بنابر این غرور آدمی مانند سگ نگهبان خانه است که در برابرتعرض دیگران به خانه و اهل آن، واکنش نشان می دهد اما اگر همین سگ به دلایلی مثل هاری، به هر رهگذری حمله کند دیگر خاصیت نگهبانی خود را از دست داده و در اثر این اختلال، بجای کارایی مفید، مزاحمت و زحمت و آسیب دارد و باید جلو آن گرفته شود.غرور انسان و روحیه عزت طلبی نیز اگر از مسیر درستش خارج شود و به تکبّر و خود خواهی و خود بزرگ بینی منجر شود انسان را از حالت طبیعی خارج کرده و از او موجودی خطرناک می سازد. افراد متعصب، متکبر و مغرور بجای آنکه از خصلت غرور و عزت طلبی در مسیر صحیح حفاظت از خود استفاده کنند آن را همچون سگ هار به جان غرور و عزت دیگران می اندازند و با تحقیر و نادیده گرفتن دیگران، موجی از کنش های منفی و مخرب را در جامعه ایجاد می کنند.

نتیجه آنکه «غرور» یا همان «عزت طلبی» سگ نگهبان هویت فردی شما، در جمع افراد جامعه است نه سگ هاری که پاچه هر رهگذری را بگیرد.