نکته نگار

نمونه ای از هزینه¬کرد درآمدها در حکومت نبوی (ص)

پس از موفقیت مسلمانان در فتح منطقه خیبر، زمینها و باغات آنجا به غنیمت، دست مسلمانان افتاد اما از آنجا که نمی توانستند از عهده کشاورزی این مناطق برآیند با یهودیان، قرداد بستند تا آنها به کشاورزی و باغداری بپردازند و محصول، «نصف نصف» بین مسلمانان و یهودیان تقسیم شود(مسند ابن حنبل: ج 4 ص36 ).
پیامبر (ص) نیمه مخصوص مسلمانان را نیز به دو قسم، تقسیم کرد و قرار شد نیمی از آن، سهم جنگاوران و مجاهدان در جنگ خیبر باشد که در این توزیع مساوی، پیامبر (ص) هم، سهمی برابر با دیگر مجاهدان داشت اما نیمه باقی مانده که 25 درصد از  کل محصولات می شد صرف هزینه های حکومتی مثل پرداخت صله و جوایز به وفود و هیئت های دیدارکننده با پیامبر (ص) می شد . بدین ترتیب در توزیع محصولات خیبر پس از فتح ؛

- دو چهارم، به یهودیان داده می شد که در روی زمین کار می کردند

- یک چهارم بین مجاهدان تقسیم می شد

- یک چهارم باقی مانده، صرف هزینه های حکومتی می شد (سنن أبی داود : ج 2 ص36ح3012).

برنامه دیدار هیئت های دیدار کننده با پیامبر(ص) که به منظور بیعت با ایشان و اسلام آوردن صورت می گرفت این گونه بود که هیئت ها در یکی از منازل بزرگ و یا «باغ¬منزل» های مدینه مثل منزل« فَرْوَةَ بْنِ عَمْرٍو الْبَیَاضِیِّ» مستقر می شدند و صحابه بزرگوار  بلال حبشی، کار رسیدگی به آنها را انجام می داد و هنگام بازگشت آنها ، بلال به نمایندگی از پیامبر (ص) از محل درآمدهای خیبر- که اشاره شد- مبلغی را به آنها به عنوان صله و جوایز می داد (الطبقات الکبرى: ط العلمیة ج1ص 261)

جالب آنکه پیامبر (ص) با این که تمام مناطق شبه جزیره عربستان حتی یمن و بحرین را در اختیار داشت در تحصیل درآمد، بر ضوابطی، پایبند بود به گونه ای که هنگام رحلت، به دلیل گرفتن قرض برای رفع نیاز نیازمندان ، و در دسترس نبودن بودجه لازم براساس ضوابط ، نتوانسته بود دیون خود را پرداخت کند و بدهکار بود و امیر مومنان (ع) پرداخت کننده دیون ایشان بودند.