امیران حج در چهار سال حکومت امیر المومنین (ع)
•
امیران حج در چهار سال حکومت امیر المومنین( ع)
طبری در تاریخ خود ج 4 ص 576 در بیان حوادث سال 36 هجری می نویسد : و حج بالناس فی هذه السنه عبد الله بن العباس بن عبد المطلب بأمر على ایاه بذلک، کذلک حدثنى احمد بن ثابت الرازى، عمن ذکره، عن إسحاق ابن عیسى، عن ابى معشر.
2 . سال دوم (37 هجری ) عبید الله بن عباس استاندار یمن .
عبارت تاریخ طبری (ج5 ص93 ) در این باره چنین است : و حج بالناس فی هذه السنه- اعنى سنه سبع و ثلاثین- عبید الله بن عباس، و کان عامل على على الیمن و مخالیفها و کان على مکة و الطائف قثم بن العباس، و على المدینة سهل بن حنیف الأنصاری، و قیل: کان علیها تمام ابن العباس و کان على البصره عبد الله بن العباس، و على قضائها ابو الأسود الدؤلى، و على مصر محمد بن ابى بکر، و على خراسان خلید بن قره الیربوعى.
3 . سال سوم (38 هجری ) قثم بن عباس استاندار مکه و طائف .
تاریخ طبری ج 5 ص 132 : و حج بالناس فی هذه السنه قثم بن العباس من قبل على ع. حدثنى بذلک احمد بن ثابت، عن إسحاق بن عیسى، عن ابى معشر. و کان قثم یومئذ عامل علىّ على مکة، و کان على الیمن عبید الله بن العباس، و على البصره عبد الله بن العباس. و اختلف فی عامله على خراسان فقیل: کان خلید بن قره الیربوعى، و قیل: کان ابن ابزى، و اما الشام و مصر فانه کان بهما معاویه و عماله .
4 . سال چهارم (39 هجری) در باره امیر حجِ این سال اختلاف است . اقوال موجود هر کدام ، یکی از سه نفری را که در سه سال پیشین امیر بوده اند به عنوان امیر این سال گفته اند . برخی اقوال نیز حاکی است در این سال معاویه نیز یزید بن شجره را به عنوان امیر حج به مکه فرستاده است واو با امیر ارسالی از سوی امیر المومنین علیه السلام به تخاصم پرداخته و سر انجام این دو ، به امیری شیبه بن عثمان بن ابى طلحه تن داده اند .
عبارت طبری در ذیل می آید :
تاریخالطبری ج5 ص 136 : و اختلف فیمن حج بالناس فی هذه السنه، فقال بعضهم: حج بالناس فیها عبید الله بن عباس من قبل على و قال بعضهم: حج بهم عبد الله ابن عباس، فحدثنی ابو زید عمر بن شبه، قال: یقال ان علیا وجه ابن عباس لیشهد الموسم و یصلى بالناس فی سنه تسع و ثلاثین، و بعث معاویه یزید ابن شجره الرهاوى.قال: و زعم ابو الحسن ان ذلک باطل، و ان ابن عباس لم یشهد الموسم فی عمل حتى قتل على ع، قال: و الذى نازعه یزید بن شجره قثم ابن العباس، حتى انهما اصطلحا على شیبه بن عثمان، فصلى بالناس سنه تسع و ثلاثین.و کالذی حکیت عن ابى زید عن ابى الحسن، قال ابو معشر فی ذلک: حدثنى بذلک احمد بن ثابت الرازى، عمن حدثه، عن إسحاق بن عیسى عنه.
و قال الواقدى: بعث على على الموسم فی سنه تسع و ثلاثین عبید الله بن عباس، و بعث معاویه یزید بن شجره الرهاوى لیقیم للناس الحج، فلما اجتمعا بمکة تنازعا، و ابى کل واحد منهما ان یسلم لصاحبه، فاصطلحا على شیبه بن عثمان بن ابى طلحه.
و کانت عمال على فی هذه السنه على الأمصار الذین ذکرنا انهم کانوا عماله فی سنه ثمان و ثلاثین غیر ابن عباس، کان شخص فی هذه السنه عن عمله بالبصرة، و استخلف زیادا- الذى کان یقال له: زیاد بن ابیه- على الخراج، و أبا الأسود الدولى على القضاء .