نکته نگار

حسرت اهل هنر در سده هشتم نسبت به هنرپروری در سده های پنجم و ششم

ابن یمین فریومدی (م 769) از شاعران سده هشتم (دوره سربداران) است . دیوان شعر او شامل قصیده ، غزل و قطعه و... است.از وی قصاید گوناگونی در مدح حاکمان سربداری و تیموری نقل شده است چنانکه رسم شاعران چنین بوده که سلاطین را مدح می کردند و صله دریافت می کردند. با این همه، قطعه شعری از او نقل شده که حکایت از گله مندی او از وضع معیشت و تنگدستی اش دارد . آنجا که می گوید اگر شاعرانی چون عنصری (م 431ق) ملک الشعرای سلطان محمود غزنوی و انوری ( م575ق)شاعر دربار سلطان سنجر سلجوقی، خوش درخشیدند به خاطر آن بود که حاکمان زمانشان قدر هنر آنها را می دانستند و به معیشت آنها توجه داشتند و آنها به دلیل تأمین مالی مناسب از سوی شاهان زمانه ، دغدغه معیشت نداشتند و با اعصاب راحت و خیالی آسوده به شعر و شاعری می پرداختند و شعرشان پخته و غنی می شد و نگاه ها را متوجه خود می کرد. وی تصریح دارد که اگر ابن یمین، دغدغه معیشت نداشت، می دیدید که آن دو شاعر، بر او برتری نداشتند.

دیوان شعر ابن یمین سبزواری : ص 545 /قطعه 883؛

مربّی چو محمود{سلطان محمود غزنوی}  باشد گرَم............................چه سنجد بمیزان من عنصری

چو سنجر{سلطان سلجوقی} هنر پروری، کو مرا ...............................که تا بشکنم رونق انوری 

بزرگی این هر دو شاعر ز چیست ............................................. زاکرام محمودی و سنجری 

و گر نه،  نه این است این یمین ................................................. چه دارند ایشان ازو برتری 

زدوران چنانم من اکنون، که نیست ................................................ زفکر شعیرم سَرِ شاعری 

سده های 4 و 5 هجری که به دوران طلایی درخشش تمدن ایرانی اسلامی شهره است علم و دانش و هنر سخت مورد توجه جامعه و حاکمان جوامع اسلامی بود .از شرق در ماوراء النهر گرفته تا بغداد و مصر وشام و مغرب و اندلس، همگی مهد پرورش عالمان و صنعتگران و هنرمندان در حوزه های مختلف بودند و دولتها مبالغ هنگفتی برای حمایت از آنها، هزینه می کردند که این امر در تقویت علم و هنر و صنعت نقش آشکاری داشت و اگر کسی چون ابن یمین در سده هشتم و میانه دو سلسله پادشاهی مغولی ( ایلخانان و تیموریان) از حمایت های مالی پادشاهان سده ای 5 و6 از هنرمندان و شاعران به حسرت یاد می کند بی جهت نیست چرا که در دوران افول هنرپروری، به حلقه شاعران پیوسته و شاهد رکود آن بوده است.