ادامه بررسی اعتبار کتاب المزار الکبیر ابن المشهدی (3)
ادامه بررسی اعتبار کتاب المزار الکبیر ابن المشهدی (3)
9. در اجازه نامه صاحب معالم (شیخ حسن بن شهید الثانى) به نجم الدین بن السید محمد الحسینى که به اجازه نامه کبیر شهرت یافته ، وى از طرق مختلف اتصال خود به پیشینیان و آثارشان یاد کرده که در برخى از آنها نام محمد بن جعفر المشهدى دیده مى شود؛
الف» در ذکر طریق شهید اول به آثار پیشینیان ؛
ویروى شیخنا الشهید عن السید الاجل شمس الدین محمد بن أبی المعالی ، عن الشیخ کمال الدین علی بن حماد الواسطی ، عن الشیخ نجم الدین جعفر بن نما عن والده الشیخ نجیب الدین محمد بن جعفر بن نما جمیع روایاته .
و بالاسناد عن الشیخ نجیب الدین محمد عن الشیخ أبی عبد اللَّه محمد بن جعفر المشهدیالحایرى جمیع کتبه و روایاته.
- وعن الشیخ أبی عبد اللَّه محمد بن جعفر المشهدی ، عن الشیخ الزاهد أبی الحسین ورام بن أبی فراس کتابه المجموع وهو کبیر ویعرف بتنبیه الخاطر ونزهة الناظر .
- وعن ابن جعفر ، عن الشیخ الفقیه أبی الحسین یحیى بن الحسن بن البطریق جمیع روایاته ومصنفاته التی من جملتها کتاب العمدة وکتاب اتفاق صحاح الاثر فی إمامة الاثنى عشر ، وکتاب الرد على من أهمل النظر فی تصفح أدلة القضاء والقدر ، وکتاب نهج العلوم إلى نفی المعدوم ، المعروف بسؤال أهل الحلب وکتاب تصفح الصحیحین فی تحلیل المتعتین ، وله کتب اخرى غیر هذه .
- و حکى الشیخ نجم الدین بن نما عن والده أن الشیخ محمد بن جعفر قرء هذه الکتب المعدودة وکتبا اخرى من تصانیف الشیخ أبی الحسین بن البطریق علیه وأجاز له جمیع روایاته ومؤلفاته .
- وبالاسناد أیضا عن الشیخ محمد بن جعفر المشهدی ، عن الشیخ المقری أبی عبد اللَّه محمد بن هارون - المعروف والده بالکال - جمیع کتبه وروایاته وعد من جملة کتبه مختصر کتاب التبیان فی تفسیر القرآن وکتاب متشابه القرآن وکتاب اللحن الجلی واللحن الخفی .
- وذکر الشیخ نجم الدین بن نما فی الاجازة المذکورة سابقا أن والده أجاز له أن یروی عنه عن الشیخ محمد بن جعفر المشهدی کتاب إزاحة العلة فی معرفة القبلة من سایر الاقالیم تصنیف الشیخ الفقیه أبی الفضل شاذان بن جبرئیل رحمه اللَّه عن مصنفه (ره) (25).
ب ) در ذکر طریق نجم الدین بن نما به کتب شیخ مفید و دیگر آثار پیشینیان ؛
- مرحوم مجلسى در توضیح یک نکته در ضمن اجازه نام صاحب معالم ،مىنویسد (26) :
« وقد ذکر الشیخ نجم الدین بن نما أن والده أجاز له روایة جمیع کتب الشیخ المفید عن الشیخ محمد بن جعفر المشهدى ، عن الشیخین الجلیلین أبی محمد عبد اللَّه بن جعفر الدوریستی وأبی الفضل شاذان بن جبرئیل عنهما ، عن جده عبد اللَّه ، عن جده ، عن الشیخ المفید.»
- ذکر الشیخ نجم الدین ابن نما أنه یروی المقنعة للمفید بالاجازة عن والده ، عن محمد بن جعفر المشهدى - وحکى عن محمد بن جعفر أنه قرأها ولم یبلغ العشرین على الشیخ المکین أبی منصور محمد بن الحسن بن منصور النقاش الموصلی وهو طاعن فی السن وأخبره أنه قرأها فی أول عمره على الشریف النقیب المحمدی بالموصل وهو یومئذ طاعن فی السن وأخبره أنه قرأها فی أول عمره على المصنف (27).
- وذکر الشیخ نجم الدین جعفر بن نما أنه یروی جمیع کتب السیدین عن والده ، عن الشیخ محمد بن جعفر المشهدی ،
عن الشیخ محمد بن علی بن شهر آشوب (المتوفى 588)، عن السید المنتهى بن أبی زید بن کیابکی الحسنی الکجبی الجرجانی ، عن أبیه أبی زید ، عن السید المرتضى وأخیه الرضی )28(
- و ذکر لروایة کتاب الشهاب عدة طرق ؛ منها عن والده ، عن محمد بن جعفر المشهدی ، عن الشیخ الفقیه نجم الدین بن عبد اللَّه الدوریستی ، عن الامیر شمیلة بن محمد أمیر مکة ، عن القاضی حسن الاسترابادی عن ابن قدامة ، عن القضاعی.( 29)
- و من ذلک ما ذکره الشیخ نجم الدین جعفر بن نما من أنه یروی الصحیفة الکاملة بالاجازة عن والده ،
عن الشیخ محمد بن جعفر المشهدی بسماعه بقراءة الشریف الاجل نظام الشرف أبی الحسن بن العریضی العلوی الحسینی فی شوال سنة ست وخمسین وخمسمائة وقرأته أیضا عن والده جعفر بن علی المشهدی وعلى الشیخ الفقیه هبة اللَّه بن نما والشیخ المقرى جعفر بن أبی الفضل بن شعره والشریف أبی القاسم بن الزکی العلوی والشریف أبی الفتح بن الجعفریة والشیخ سالم بن قبارویه جمیعا ، عن السید بهاء الشرف بسنده المذکور هناک (30).
گفتنى است مجلسى اول در ذکر طرق خود به صحیفه سجادیه ، پس از بیان طرق خود به شهید اول ، سپس طرق شهید اول به این کتاب را بیان مى کند که یکى از آنها همین طریق است که راوى آن «نجم الدین جعفر بن نما» است ؛
« و عن الشهید محمد بن مکی ، عن أبیه ، عن الشیخ العلامة نجم الدین طومان عن محمد بن صالح ، عن السید فخار وابن نما ، عن عمید الرؤساء ، عن السید الاجل وعنهما ، عن ابن إدریس .
ح و عن السید فخار وابن نما ، عن الشیخ محمد بن جعفر المشهدی ، عن السید الاجل سماعا بقراءة الشریف الاجل نظام الشرف ، وقال محمد بن جعفر وقرأته أیضا على والدی جعفر بن علی المشهدی وعلى الشیخ الفقیه هبة اللَّه بن نما والشیخ المقری جعفر بن أبی الفضل بن شقرة والشریف أبی الفتح بن الجعفریة والشریف أبی القاسم ابن الزکی العلوی والشیخ سالم بن قبارویه جمیعا ، عن السید بهاء الشریف (31).
مرحوم مجلسى اسناد اجازهاى دیگرى نیز از پدرش (مجلسى اول ) نقل کرده که مانند همین سند است و طریق شهید اول به صحیفه را بیان مى کند (32)؛
همچنین این سند در اجازه نامه محمد باقر خراسانى سبزوارى (صاحب الذخیرة) به محمد شفیع رشتى دیده مى شود . (33)
شیخ حرّ نیز در بیان طریق خود به کتاب تنبیه الخواطر این سند را نقل مى کند .(34 )
چنانکه از این اسناد پیداست بین شهید اول و محمد بن جعفر المشهدى چهار طبقه واسطه وجود دارد . بنابر این منظور شیخ حرّدر امل الامل از تعبیر «یروی الشهید عن محمد بن جعفر المشهدى » نقل با واسطه است نه نقل مستقیم (35 )
نکته دیگرى که از اسناد اجازهاى یادشده بر مى آید این است که نام پدر «محمد بن جعفر» ، « جعفر بن على المشهدى » است . این نکته در بحث اتحاد وى با محمد بن المشهدى به کار مى آید .
...................................................... ادامه دارد ...........................