نکته نگار

حافظه خوب مسلمانان صدر اسلام
عرب های معاصر دوران معصومان(ع) حافظه خوبی در به خاطر سپردن اشعار و سخنان داشتند که می تواند عوامل مختلفی مثل محیط زندگی و علاقه مندی به بیان شیوا و شعر باشد چنانکه در زمینه شعر مهارت بسیاری داشتند و بر خلاف اقتضای زندگی بدوی آنان در صحرای عربستان، دارای جُنگ ادبی «عُکّاظ» بودند و هر سال اشعار شاعران در «بازار عکاظ» مورد داوری قرار می گرفت و اشعار ممتاز برگزیده می شدند. در خصوص حافظه قوی عربها به شواهد مختلفی استناد جسته شده است. ما در این یادداشت به یک نقل منسوب به امام عسکری (ع) که کتاب احتجاج مرحوم طبرسی (از عالمان ونویسندگان سده ششم هجری) آمده، بسنده می کنیم . وی می نویسد امام عسکری (ع) فرمودند:
 در آستانه جنگ احد(سال سوم هجرت)  پیامبر (ص) سخنرانی کردند و از مردم حاضر خواستند سخنان ایشان را بنویسند. حاضران گفتند ما سخنان شما را شنیدیم و حفظ کردم و فراموش نمی کنیم . پیامبر (ص) در پاسخ فرمودند: نوشتن بهتر از حافظه ها، مطالب را حفظ و نگهداری می کند.
متن کتاب الاحتجاج
الإمام العسکری عن رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله ـ فی حَدیثٍ لَهُ قَبلَ مَعرَکَةِ بَدرٍ أخبَرَ النّاسَ فیهِ بِقَتلَى المُشرِکینَ فی بَدرٍ بِأَسمائِهِم ومَواضِعِ قَتلِهِم ، ثُمَّ قالَ ـ  : یا مَعشَرَ المُسلِمینَ وَالیَهودِ ! اُکتُبوا بِما سَمِعتُم . فَقالوا : یا رَسولَ اللهِ ! قَد سَمِعنا ووَعَینا ولا نَنسی? . فَقالَ رَسولُ اللهِ صلی الله علیه و آله : الکِتابَةُ أفضَلُ وأَذکَرُ لَکُم .(الاحتجاج :ج 1 ص 79 ح 24 ، التفسیر المنسوب الى الامام العسکریّ علیه‏السلام :ص 297 ، بحار الأنوار :ج 17 ص 344 .)
بدین ترتیب این متن تصریح دارد که آنان مطالب یک سخنرانی را به خوبی به حافظه می سپردند و نیازی به نگارش آن نمی دیدند.